Samenwerken in netwerken
Auteur
Wilfrid Opheij
De kern
In inwikkelde en complexe contexten is samenwerking tussen organisaties noodzakelijk. Geen enkele organisatie kan dan alleen (maatschappelijk) effect sorteren. Dat samenwerken tussen organisaties in netwerken, allianties en partnerships heeft een eigen en specifieke dynamiek. Het vraagt aandacht voor gedeelde ambitie, recht doen aan belangen, interactie & relatie, netwerk als organiseervorm en samenwerkingsproces. Netwerklogica!
Uitgangspunten
Essentie is dat er sprake is van een collectieve opgave of uitdaging. Het vraagt dat partijen een deel van hun autonomie opgeven in het vertrouwen dat dit voor het totaal en voor ieder van de partners meer waarde oplevert. Vanuit het ecosysteem perspectief zoek je dan naar gezamenlijke oplossingen, met het netwerk i.p.v de organisatie als platform van organiseren. waarbij dat netwerk andere logica en organiseerprincipes kent.
Oorsprong
Castells beschreef in drie dikke delen The rise of the network society (1996). Het concept is bijna klassiek. Zo schreef Ferguson in 2017, Het plein en de toren, verborgen netwerken uit de geschiedenis.
Toepassing
In alle complexe contexten waar gezamenlijke opgaves aan de orde zijn is er sprake van netwerkvorming: veiligheid, energie, zorg & welzijn, onderwijs, criminaliteitsbestijding, omgaan met migratie etc. Ook in het bedrijfsleven worden netwerken gevormd om collectieve uitdagingen aan te gaan; in de havens, de financiele sector, de tech industrie
Aandachtspunten
Samenwerken tussen organisaties in netwerken kan op veel punten moeilijk tot ontwikkeling komen. Het vraagt specifieke aandacht voor zowel de persoonlijke interactie en het opbouwen van vertrouwen tussen de sleutelspelers als aandacht voor het organiseren van het netwerk. Er is altijd sprake van ambiguïteit en spraakverwarring, gesplitste loyaliteit, diversiteit, een onduidelijk machtscentrum.
Inbedding
Met haar nobelprijs in 2009 zette Elinor Ostrom het denken over de commons en collective action echt op de kaart. The Oxford Handbook of Inter-Organizational relations (2008) geeft een brede pallet van perspectieven.
Kritiek
Samenwerken in netwerken is lastig en dreigt te verzanden in veel praten en weinig doen. Dat maakt dat het kritiek oproept "Maak het breed en er gebeurt geen reet". Vanuit het perspectief van "Build, borrow or buy"(Capron 2012) zijn er meer opties dan samenwerken.
Voorbeelden
Kernreferenties
Bruijn, J.A. de en E.F. ten Heuvelhof (2017). Management in netwerken.
Cropper, S., Ebers, M., Huxham, C. en P. Smith Ring (eds). (2008). The Oxford Handbook of Inter-Organizational Relations.
Huxham, C. en S. Vangen (2005). Managing to collaborate: The theory and practice of collaborative advantage.
Kaats, E, & Opheij W. (2023) Leren samenwerken, creëren condities voor kansrijke samenwerking.
Kenis P. en B Cambré (2019), Organisatienetwerken, de organisatievorm van de toekomst.
LinksBekijk mijn kaarten