Voorbeeld Incrementalisme

Besluitvorming over grote infrastructurele projecten verloopt vaak traag. Complexe projecten nemen veel tijd in beslag, met name in de voorbereidingsfase. Het duurt jaren om nieuwe verbindingen aan te leggen, of het nu gaat om autowegen, spoorlijnen of luchthavens. Meer nog dan tijdens de agendavorming, vindt in de fase van formele politieke besluitvorming vertraging plaats. Hoewel een snelle besluitvorming zeker niet altijd de beste beslissingen oplevert, wordt voortvarendheid door bestuurders en beleidsmakers over het algemeen duidelijk positiever gewaardeerd dan een als 'stroperig' gekwalificeerde, tijdrovende zorgvuldigheid.

Vaak wordt niet eens de langdurigheid zelf zozeer als een probleem ervaren, maar is het meer de onvoorspelbaarheid en de onzekerheid die ermee gepaard gaat die tot ergernis leidt. Hierdoor kunnen financiers bijvoorbeeld besluiten zich ineens uit een project terug te trekken, waarmee de realisatie van het totale project in gevaar wordt gebracht. Onduidelijkheid over het tijdstraject kan de betrokkenen tot een afwachtende houding verleiden. Deze houding heeft weer negatieve effecten op de tijdsduur van een groot project. Zo kan een vicieuze cirkel van langdurigheid ontstaan die betrokken hopeloos maakt.

Charles E. Lindblom heeft er via het concept van strategisch incrementalisme niet alleen op gewezen dat complexe besluitvorming onvermijdelijk traag verloopt. Dat zal op zich lang niet iedereen verbazen. Verbazingwekkend is misschien wel dat Lindblom deze traagheid niet negatief maar juist positief waardeert en het zelfs tot normatief uitgangspunt neemt bij de ontwikkeling van aanbevelingen vanuit zijn incrementalistische perspectief op besluit- en beleidsvorming.

Lindblom vraagt aandacht voor de spontane, interactieve en incrementele kanten van bestuurlijke processen, die het zijn inziens mogelijk maken dat er überhaupt beleid ontwikkeld wordt. Lindblom staat in dat licht juist zeer sceptisch tegenover pogingen om processen van beleid en bestuur te structureren en te versnellen via gefaseerde projectplanningen en formele procedures door potentiële dwarsliggers onschadelijk of monddood te maken. Dat draagt uiteindelijk niet bij aan kwaliteit en realiseerbaarheid maar staat hieraan juist in de weg, zo is het idee dat aan strategisch incrementalisme ten grondslag ligt.
Bekijk mijn kaarten